Drie kunstenaars geven uniek beeld van bewoners Havenstraatterrein
Een schilder, een schrijver en een fotograaf kwamen… Het begin van een mop? Nee, Wietze Dorsman, Egge Dubbelman en Nienke Meek zijn respectievelijk de schilder, schrijver en fotograaf die in de Havenstraat kwamen. Samen portretteerden ze de ‘bewoners’ van de loodsen op het Havenstraatterrein; in verf, in tekst en in beeld. Ze exposeren begin november in het Haarlemmermeerstation.
Het aangrenzende spooremplacement, beter bekend als het Havenstraatterrein bestaat uit een bonte verzameling loodsen, waar achter de deuren handelaren, verzamelaars, kunstenaars en ambachtslieden een stekkie hebben gevonden. Maar zij moeten weg. In 2027 moeten hier 500 woningen staan. Hier verrijst een woonwijk met een basisschool, winkels, huisarts en andere sociale voorzieningen. En daarvoor verdwijnt er opnieuw een uniek stukje Amsterdam en vervagen de meest uitzonderlijke verhalen. Alhoewel, niet helemaal. Achttien inkijkjes van Wietze, tien interviews van Egge en evenzoveel portretfoto’s van Nienke zorgen ervoor dat niet alle loodsen en ‘bewoners’ in de vergetelheid raken.
Hoe kom je tot zoiets? Wat Wietze betreft, op aanraden van een collega – ‘Dat is misschien wel een aardig plekje om te schilderen’ – besloot hij er eens een kijkje te gaan nemen. En met succes. “Ik schilder altijd ter plekke en bij een van de loodsen, waar tweedehands kleding per gewicht wordt verkocht, stonden de schuifdeuren open. Ik ben er tegenover gaan staan met mijn schildersezel, heb overlegd met de eigenaresse en die vond het best wel leuk. De buurman ernaast, met een loods vol oude rekwisieten, werd de volgende. Overal waar de deuren open stonden, heb ik – in overleg – inkijkjes gemaakt. In totaal achttien stuks.”
Even een stukje terug in de tijd. Wietze en Egge vormen een koppel en hebben als passie zwemmen in open water. Dat doen ze op regelmatige basis in het Abcoudermeer. En laat Nienke nou dezelfde hobby hebben. “Ik kwam de mannen altijd ’s morgens tegen als ze in vol ornaat het water ingingen. Ik moest eerst wel een beetje wennen aan ze, maar wilde ze ook wel op de foto hebben. En op een ochtend hebben we dat ook gedaan, en zo raakten we aan de praat.”
Er volgden meer gesprekken, waarbij op een gegeven moment ook Wietzes schilderijen van het Havenstraatterrein aan bod kwamen. Wietze wilde er iets mee, wilde het breder trekken. Ook vanwege de wetenschap dat het gebied als zodanig zou verdwijnen, al liepen er in die tijd nog allerlei bezwaarprocedures tegen de bestemmingsplannen. “Maar als je zoiets wilt presenteren, moet er ook een verhaal bij”, zegt hij. Egge is schrijver, dus daar waren ze snel uit. “En ik vind het maken van portretten hartstikke leuk”, vult Nienke aan. “En ik houd wel van dit soort plekken. Ik kwam vroeger wel eens op het terrein. Dat rommelige, niet geregelde trekt me enorm aan.”
Het plan was gemaakt. Egge en Nienke zouden de interviews en de portretten maken bij de inkijkjes van Wietze. Ze gingen samen op pad. De inkijkjes van Wietze waren een mooi aanknopingspunt om bij de mensen aan te kloppen, zegt Nienke. “En als wij er waren, kwamen de verhalen los”, vertelt Egge. “Het is geweldig om te zien wat Nienke voor elkaar krijgt bij mensen. De tachtiger bij Keep Them Rolling kroop zelfs in de achterbak, haha.” Ook Nienke lacht. “Ik vind het leuk een onderwerp aan te pakken en neem dan de tijd om mensen beter te beter te leren kennen. Dat komt ook ten goede van je foto.”
Al vragende ontdekten ze steeds meer over het terrein, de bewoners en de impact die de onzekere toekomst op ze had. “Het kantelpunt werd bereikt, toen de Museumtram die ook op dit terrein is gehuisvest, tot een akkoord kwam met de gemeente. Zij kunnen blijven en krijgen een nieuwe remise voor ongeveer twintig tramstellen.” Daarmee was er juridisch geen beletsel meer om de plannen tegen te houden en gaf de Raad van State groen licht voor de plannen. “Nu beseft iedereen dat ze weg moeten”.
Mede door de, soms schrijnende, verhalen, gaat dat Egge toch een beetje aan het hart. Hij is in de buurt opgegroeid en fietste als jong kereltje regelmatig over het terrein. “Ik snap dat het niet tegen te houden is. Er is enorme woningnood en Amsterdam moet bouwen. En dit is natuurlijk een prachtige plek. Relatief dicht bij het centrum, dicht bij de snelweg. Je zit overal vlakbij. De mensen die er nu zitten zijn uitgekocht en ik vraag me af waar die heen moeten. Een aantal dan. Er zijn er die meerdere locaties in de stad hebben of die inmiddels de leeftijd bereikt hebben om ermee te stoppen. Maar toch, er verdwijnt opnieuw een stukje van de stad, dat juist zo bij Amsterdam hoort.”
En er zijn erbij, die al meer dan een halve eeuw op het terrein bivakkeren. Het terrein was oorspronkelijk bedoeld als kolenopslag, maar dat was op een gegeven moment voorbij. De spoorwegen als eigenaar van de grond wist eigenlijk niet zo goed was ze ermee aan moest. In de jaren zeventig van de vorige eeuw wisten anderen er wel raad mee en verrezen de eerste loodsen en streken er in de loop der jaren mensen van allerlei pluimage neer. Wietze: “Er zitten pareltjes bij hoor, met de mooiste verhalen. Arthur van de rekwisieten riep me een keer binnen en liet me een foto van de Nachtwacht zien. ‘Ze gaan een film maken over Rembrandt en zoeken dat wapen (een musketgeweer, red). En kijk eens wat hier hangt. Dat is dát wapen’, zei hij.
“Neem de mannen van Keep Them Rolling, die hier ook een loods hebben”, neemt Egge het woord over. “Ze zijn allemaal eigenaar van zo’n klassiek legervoertuig en doen regelmatig mee aan evenementen. Ze komen wekelijks bij elkaar en zitten dan in de loods om bij een vuurtje de toestand in de wereld te bespreken. Maar dan de klavecimbelbouwers, die zijn uniek. Die moeten nog maar zien dat ze weer zo’n ruimte in Amsterdam vinden, die ook nog betaalbaar is.”
En dan Jan Henk Peereboom, de oud-voorzitter van de Museumtram en bewoner van de eerste etage van het Haarlemmermeerstation. Wietze: “De Museumtram heeft daar een soort ontvangstruimte, waar hij ons op heeft gewezen om daar de expositie te houden.” Onder de naam Havenstraatterrein komen daar achttien inkijkjes, tien interviews en tien portretten te hangen. De Museumtram zal ook vertegenwoordigd zijn en er is info over de geschiedenis en toekomst van het terrein. Stadsdeelvoorzitter Bart Vink opent 3 november de tentoonstelling. Het stadsdeel zorgt voor tekst en tekeningen van de nieuwbouwplannen. De tentoonstelling is de weekenden 4-5 en 11-12 november tussen 12:00 en 18:00 uur te bezoeken.
GROEPSFOTO: schilder Wietze, schrijver Egge en fotograaf Nienke
FOTO SCHILDERIJ: een van de inkijkjes van Wietze die te zien zijn op de expositie
FOTO CARAVAN: Arthur van Oest
FOTO: Nienke Meek, Meekspictures fotografie
Een fragment uit het interview met Keep Them Rolling:
Op een dinsdag in februari mogen we aanschuiven op de clubavond van de KTR. KTR staat voor Keep Them Rolling en we treffen het. Het houtvuur brandt lekker en iedereen wil graag vertellen. Kuuk is er en Willem, Johan, Dennis en Piet zijn er. Dochter Joke is er ook, maar stralend middelpunt van deze avond is, net als op alle andere avonden, Lou. Lang geleden vond Lou zijn weg naar het Havenstraatterrein. Ergens in de jaren 70 streek hij hier neer. Hij was toen al helemaal in de ban van auto’s, als monteur en later ook als keurmeester.
Jarenlang kwamen en gingen de auto’s die door Lou APK gekeurd werden. Hier in de loods, die in 1979 werd gebouwd, in 2009 in rook opging, maar in 2010 herrees uit de as, draaide het vooral om legertrucks. Canadese legertrucks om precies te zijn. Hoe Lou aan zijn passie voor deze legertrucs kwam?
Havenstraatterrein
In het eerste kwartaal van 2024 wordt begonnen met het bouwrijp maken van het terrein. Dit duurt tot eind 2025, waarna met de ontwikkeling van de bouwblokken wordt gestart. Naar verwachting is het project in 2027 gereed.
Het Havenstraatterrein ligt in de buurt van het Haarlemmermeerstation en het vroegere huis van bewaring. Het gebied grenst in het noorden aan de GVB tramremise Havenstraat, in het oosten aan de Amstelveenseweg. In het zuiden aan de gebouwen aan de Karperweg en de Stadiongracht en in het westen aan het Park Schinkeleilanden.