Met herstellen van boeken en kaften is vaak meer mogelijk dan je denkt
Heeft een boekbinderij nog bestaansrecht? In een tijd waarin ebooks, laptops en tablets papier steeds meer verdringen. Vraag het Arnold Loogman of ga even een half uurtje in Loogman’s Boekbinderij aan de Sint Willibrordusstraat 50 staan en je hebt je antwoord: ja, een boekbinderij heeft zeker nog bestaansrecht.
Oké, erkent Arnold Loogman – de derde generatie in het ruim zestig jaar oude familiebedrijf – ambachtelijk boekbinder is een uitstervend vak. “Al vind ik dat een beetje een nare omschrijving en spreek ik liever van krimpend. Vroeger zaten hier in een kilometer omtrek zeven binderijen, die allemaal een eigen specialiteit hadden en die zijn er niet meer.” Maar om werk zit zijn bedrijf allerminst verlegen; inbinden van (oude) tijdschriften en scripties, herstel van boeken – met de oude of indien nodig nieuwe kaft – en het inbinden van particulier drukwerk met gepersonaliseerde kaft. En alles is handwerk, van het binden of verlijmen tot het bewerken van de kaft en het zetten van tekst.
Sinds de jaren 60 zit het bedrijf aan de Willibrordusstraat, maar daarvoor zat het bedrijf in de Gerard Doustraat. “Daar is het bedrijf thuis op 1 hoog begonnen”, weet Arnold, die zelf in 1990, op zijn achttiende, is ingestapt. “Het is van begin af aan een familiebedrijf geweest. Het is een bepaalde periode wat rustiger geweest. Nadat we een website hadden gelanceerd, werd het weer drukker en zijn mijn zus en haar vriend erbij gekomen. Het was de bedoeling dat mijn vader het wat rustiger aan zou doen, maar hij werkt nog steeds een aantal dagen in de week mee en ook mijn moeder helpt nog mee.”
Voor Arnold zijn dat ook de mooie kanten van het bedrijf dat ze alles met z’n allen samendoen. “En het is best veelzijdig. Niet alleen het binden, maar ook het vouwen en naaien. En je hebt hier ook veel contact met klanten. Toen ik hier pas begon, deden we veel met universiteiten en was je soms hele dagen aan het lijmen. Dat is best saai. Het is nu veel gevarieerder, omdat we alles in eigen beheer doen. Van online tot het maken van eigen kaften met en zonder opdruk.”
En wat er in de boekbinderij aan de Sint Willibrordusstraat gebeurt, is duidelijk het oude vertrouwde handwerk, ambachtelijk handwerk. En dat wordt voornamelijk gebruikt voor het maken van boeken, vertelt Arnold. “In de meeste In brede vorm. We richten ons op hardcover inbinden, een gebruiken voor de kaft linnen, leer of kunstleer. Verder zijn we gespecialiseerd in het opdrukken van titels, algemeen – zoals bij het inbinden jaargangen Ons Amsterdam – of gepersonaliseerd – zoals bij het inbinden van bijvoorbeeld een jubileumboek.”
Het meeste inbindwerk richt zich voornamelijk op tijdschriften en magazines. Vroeger ook voor veel universiteiten en bibliotheken, maar die zijn er over het algemeen mee gestopt of doen het op een andere manier. Tegenwoordig zijn het meer de uitgevers van magazines die hun uitgaven gebundeld met een mooi bindwerk willen zien of particulieren die oude jaargangen van magazines willen laten bundelen. En daarvan zijn Ons Amsterdam en Donald Duck de hofleveranciers. “En dat doen we ook voor de redacties van beide bladen.”
Dat inbinden kan doornaaien of lijmen, of zowel naaien als lijmen. Kwalitatief zit er weinig verschil in, verzekert Arnold. “Onze lijm is sterk. Pocketboeken die je in de winkel koopt, zijn vaak gebonden met lijm die zacht wordt door het warm te maken. Als deze weer afkoelt, wordt de lijm hard en is het boek klaar. Maar als je zo’n boek drie keer hebt gelezen, laat de lijm los. Wij gebruiken rubberlijm, die is doorzichtig én blijft soepel.”
In de binderij haal je de nostalgie binnen met elke ademteug. Er staan persen en machines die nog stammen uit de jaren 30 van de vorige eeuw, maar ze werken nog als vanouds. Maar, verklaart Arnold, ze kunnen niet anders, want ze maken in de binderij veel stukswerk.
“Kijk, als je vaak dezelfde boeken moet inbinden of hele stapels van hetzelfde werk, dan kun je volstaan met geautomatiseerde apparatuur. Wij maken veel afzonderlijke titels, werken met afwijkende en vaak unieke maten. Niets is computergestuurd, wij moeten alle machines met de hand bedienen. Je moet een boek op een bepaalde manier op gevoel aan kunnen persen en alleen met deze apparatuur houd je daar volledig de controle over.”
En met die handgestuurde machines worden bij Loogman’s Boekbinderij allerlei boeken hersteld en gemaakt, al dan niet met eigen hardcovers. En alles kan worden gepersonaliseerd, denk aan jubileumboeken, receptieboeken voor een huwelijk of een condoleanceregister met naam en data en in het geval van inbinden van tijdschriften ook logo’s.
Het opdrukken van tekst en logo’s gebeurt bij Loogman’s Boekbinderij ook met de hand, letters worden zelf gezet. “Mijn zus zet de tekst. Ïk controleer en druk. Alles staat in spiegelschrift en soms zie je gewoon niet of een i of een e andersom staat”, lacht Arnold. “En ik kan in de trein omgekeerd de krant lezen, zonder na te denken en zonder enige moeite”, klinkt het daarna achter in de binderij uit de mond van de ‘oudere’ generatie.
Sommige klanten bereiken de binderij van ‘horen zeggen’ of hebben bindwerk bij iemand gezien. De opdrachten zijn uiteenlopend. “Wij richten ons op het maken, herstellen van boeken en binden van tijdschriften. We krijgen ook studentenboeken voor eerstejaars om te binden, of scripties van uitwisselingstudenten en scholen. Met inbindwerk gaan we tot papier van maximaal 120 tot 160 gram. Er is nu best wel veel vraag naar inbindwerk. Daarnaast hebben we ook veel herstelwerk, al dan niet met behoud van de oude kaft. Er is vaak meer mogelijk dan je denkt.”
Loogman’s Boekbinderij
Sint Willibrordusstraat 50
020 673 30 92
Foto: Lex Banning