Surprise

Menig wethouder of raadslid maakt zich terecht druk om kansongelijkheid in het (basis)onderwijs. Iedereen zou – ongeacht achtergrond of afkomst – gelijke kansen moeten hebben op weg naar een veelbelovende toekomst. Helaas wordt door projecten juist in het basisonderwijs onderscheid benadrukt.

Neem de surprise bij het sinterklaasfeest in de bovenbouw, waarbij niet alleen een aanslag op de creativiteit van de kinderen wordt gepleegd. Want waar in het ene gezin het kind dagenlang in z’n uppie ploetert om met veel pijn en moeite een enigszins acceptabele surprise te ontwerpen, gaan enkele huizen verder papa en mama woest aan de slag om te zorgen dat hun nageslacht met een jaloersmakend kunstwerk de klas binnenkomt.

Stelt de school doorgaans een limiet aan het bedrag dat aan het cadeau mag worden besteed, voor het bouwmateriaal wordt geen grens ingesteld. Er zijn ouders die zonder blozen tientallen euro’s neertellen om karton, lijm en ander bruikbaar materiaal aan te schaffen. Google maar eens op ‘mooiste sinterklaassurprises’ en je ziet in één oogopslag kunstige bouwwerken waarvoor duidelijk flink in de buidel is getast én waar vakkundige handen aan te pas zijn gekomen.

Dergelijke uitgaven of een helpende hand bij het maken van een surprise is niet voor elke ouder weggelegd. Voor sommige ouders is een cadeau dat door de school is begrensd tot tien, of zelfs vijf euro al een ‘rib uit hun lijf’, laat staan dat ze nog eens euro’s voor bouwmaterialen gaan uitgeven. Waarom zou je daar geld aan uitgeven, als je toch al moeilijk kunt rondkomen.

Dus blijft er dan vaak niets anders over dan aan de slag te gaan met een oude schoenendoos, leeg pak hagelslag, oud papier, wat lege wc-rollen en veel, heel veel fantasie. Het gevolg is dat de een de klas instormt met een professionele weergave op schaal van bijvoorbeeld een scène uit een populaire film – ik zag een surprise waarmee het zinken van de Titanic prachtig werd verbeeld, inclusief gebroken schip en ijsberg – en de ander onopgemerkt de klas in schuifelt met een surprise, waarvan je de bedoeling nauwelijks herkent.

Weet je wat dat met kinderen doet? Hoe dat kind, dat toch al wordt verguisd vanwege zijn afgetrapte schoenen, tweedehandskleding en het simpele mandarijntje als traktatie bij zijn verjaardag, nog dieper in een isolement raakt. Kinderen zijn keihard en genadeloos onderling.

Surprises? Leuk en creatief, maar beperk de mogelijkheden om te grote verschillen op basis van afkomst of achtergrond te voor- komen. Deel bijvoorbeeld vanuit school knutselmaterialen uit, waarmee ze het moeten doen of laat ze – in plaats van een cadeau – een persoonlijk gedicht voor elkaar maken. Alleen dan komen kinderen gelijkwaardig over in de klas, en wordt hun eigen creativiteit pas echt geprikkeld.

Nol de Vries