Artis

Ik heb ergens nog een Super8-film uit vervlogen tijden, waarin ik vol ontzag kijk naar de mannetjesleeuw in de hoek op zijn plateau. Ik kom maar net boven de stenen rand uit, sta duidelijk zichtbaar op mijn tenen. Ik moest aan dat beeld denken, toen het bericht binnenkwam dat Artis de leeuwen noodgedwongen zou verhuizen naar een dierentuin ergens in het zuiden van Frankrijk.

Artis. Oudere Amsterdammers weten het ongetwijfeld nog. Vanaf de ingang richting apenrots liep je langs een kleurrijke haag van papegaaien. Aan weerskanten van het pad had elke lorre zijn eigen stok met voederbak. Naast het leeuwenverblijf had je een rij hokken – de roofdierengallerij – waar niet zelden de imposante katten tegen het hek aan heen en weer paradeerden. Achter de roofvogelkooien zat onder in het gebouw het nachtdierenverblijf, waar – in mijn herinnering – vooral de vleermuizen mijn aandacht trokken. En laat ik de waterbak met sla niet vergeten, waarin tussen de tientallen kroppen sla ook nog een zeekoe dreef.

Artis is veranderd. Het voormalige vogelhuis huisvest nog steeds vogels, maar nu in een aanzienlijk ruimere kooi. In een ander deel loop je door een uitvergrootte plantenbak, waar kleine zoogdieren rondhuppelen. De apen zitten ruimer en achter het oude olifanten- en giraffenverblijf is een ‘steppe’ ontstaan. De roofdierengallerij is verdwenen.

Toch ontlokte het bericht van de leeuwen een dierenactivist een brief naar een landelijke krant te schrijven met de insteek dat het nu misschien hét moment is om dierentuinen eens nader te beschouwen. Op zich valt daar wat voor te zeggen, je blijft hoe dan ook naar gekooide dieren kijken. Nu de mens door de coronamaatregelen aan huis gekluisterd is, ervaren we enigszins hoe het is om opgesloten te zitten, zegt de briefschrijfster. Ervaren we wat het is om verplicht in een beperkte ruimte te leven. Dierentuinbewoners weten niet beter.

Alhoewel die twee situaties niet zijn te vergelijken, is het misschien wel een idee om eens kritisch naar de dierentuin anno 2021 te kijken. Ergens op YouTube zweeft een video van een Amerikaanse highschool, waar met behulp van hologrammen de sportzaalvloer veranderd in een oceaan, waaruit een enorme walvis opduikt en omhoog springt; spraakmakend spectaculair. Is dat de dierentuin 3.0? Met de huidige technieken, bijvoorbeeld virtual reality, is het mogelijk om digitaal door de jungle te lopen. Je kunt als het ware huppelen over de oceaanbodem, zelfs door mierenhopen kruipen. Dieren in hun natuurlijke habitat zien.

Misschien dat ik ooit met onze kleindochter met een vr-bril op onze snufferd tussen de leeuwen ergens in Afrika loop, maar wat eigenlijk onze achtertuin is. Tot die tijd ben ik toch blij dat Artis er nog is en mogelijk maak ik straks een filmpje met mijn iPhone, waarin mijn kleindochter op haar teentjes net over de rand vol ontzag naar de leeuwen kijkt.

Nol de Vries