Klibansky wil een brug slaan tussen oud en nieuw en naar jongeren toe
De godin Afrodite uit de Griekse mythologie met een Afrikaans olifantenmasker op, de beroemde denker van Auguste Rodin in astronautenpak. Twee werken van de hand van kunstenaar Joseph Klibansky die dit jaar deel uitmaken van de kunstroute ArtZuid.
En dat begon allemaal met een restaurantbezoek waar Klibansky met familie toevallig naast een tafeltje met ArtZuid-directeur Cintha van Heeswijck belandde. Zijn broer raakte met ze aan de praat, en van het een kwam het ander. In het geval van Klibansky naar een plek op de kunstroute. “Op de vraag of we het leuk zouden vinden om mee te doen, riepen wij ‘zeker weten, voor 100 procent’. Er heeft al een keer een beeld van mij op het Museumplein gestaan, een astronaut van dertien meter. Zo raakte ik verliefd op public sculptures.”
Kijk, zegt Klibansky dan: “Het interessante van art is, de een vindt het lelijk, de ander top. Die verdeling is een beetje waarvoor kunst is bedoeld. De een voelt een verhaal, de ander kijkt er dwars doorheen. En hoe meer kunst je ziet, dan wordt je brein er opener en ontvankelijker voor.” Dat is in zijn ogen dan ook het mooie en de meerwaarde van een kunstroute als ArtZuid. “Als het beeld er niet is, is het een leeg grasveld”, zegt hij wijzend op zijn Afrodite die op de kop van de Apollolaan staat, waar deze kruist met de Beethovenlaan. “Nu heeft het energie, is het verrijkt. Dat krijg je met ArtZuid aangereikt.”
De enorme buste van de godin Afrodite met het olifantenmasker heeft hij expliciet voor ArtZuid gemaakt. Het is, zegt hij, enigszins een autobiografisch werk. “Het is mijn verhaal hoe ik ben opgegroeid in Zuid-Afrika, in een wereld met meerdere en verschillende culturen. Het is een reflectie op de maatschappij, op de enorme verdeling. Toen ik werd geboren was de apartheid er nog. Iedereen werkte hard om dat verschil kleiner te maken. Dat beeld staat voor mijn jeugd, maar ook voor de veranderingen in de wereld.”
En ja, Afrodite heeft een gezicht, lacht hij. “Het is een vraag die heel vaak is gesteld en veel mensen vragen zich ook af waarom ik dat gezicht heb gemaakt, waarom ik er zo veel werk in heb gestopt, als het toch verstopt zit achter een masker. Maar het is niet alleen een mooi lichaam, ze heeft ook gezicht en een mooi gezicht. Ik wil dat het beeld een ziel krijgt en dat heeft ze, nu ze ook een gezicht heeft achter dat masker. Het is publiekelijk even zichtbaar geweest, toen het werd geplaatst, haha.”
Beelden maken van dit formaat voor de publieke ruimte was altijd al zijn droom. Hij kan enorm genieten als hij de reacties van mensen ziet. “Ik kan op een bankje gaan zitten en kijken hoe mensen naar de kunstwerken lopen. Je wilt als kunstenaar natuurlijk dat mensen stilstaan bij je werk. Erover praten en erover denken. En dan maakt het niet uit of het goed of slecht is. Het gaat erom dat het wat losmaakt.”
Klibansky wil verhalen vertellen met zijn kunstwerken. “Verhalen die passen in de tijdsgeest. Het zijn topics waarmee de wereld stoeit en speelt. Ik breng een beeld uit de Griekse oudheid samen met een traditioneel Afrikaans masker uit een compleet andere cultuur. Het zijn twee uitersten en ik wil die fusie maken. Twee uitersten samenbrengen.”
Dat geldt ook voor The Thinker (de Denker), zijn tweede werk op de kunstroute. Een al bestaand werk. “Een hedendaagse versie van Rodins Le Penseur”, legt hij uit. “Het staat symbool voor filosofie. Iemand die nadenkt. Maar het is een beeld van eind negentiende eeuw. In die tijd waren er heel andere vraagstukken dan nu. De wereld was heel anders destijds. Sommige vraagstukken zullen echter altijd hetzelfde blijven. Ik wilde de Denker updaten en kwam op het idee van een Denker in een astronautenpak, omdat dit symbool staat voor de voortgang en verandering van de mensheid en de technologie. Een astronaut leeft op de cutting edge van de mensheid.”
Om de verhalen die hij met zijn werken vertelt meer diepgang te geven, werkt Klibansky veel met sociale media. “Ik wil mensen het verhaal intrekken, ze het hele proces laten meemaken. De video van de installatie van het beeld is al 200.000 keer bekeken. Ik laat ook het maakproces zien, door continu video’s te posten. Ik neem mensen mee op een reis als ik een beeld maak. Het is niet zo van ‘zo, hier is-ie’. Ik heb van Afrodite tien filmpjes gemaakt van maart tot nu. Ik heb al die maanden alle facetten van het proces laten zien, zodat iedereen als het beeld er eenmaal staat ook weet hoe het tot stand is gekomen. Als je zo’n proces volgt, wil je het beeld uiteindelijk ook zien.”
En door dat via zijn sociale media-kanalen te doen, bereikt hij ook een ander doel: jongeren aanspreken. “We moeten jongeren in contact brengen met kunst. Waar ik bang voor ben, is dat als wij kunstenaars niet de connectie maken met jongeren, wat er over tien jaar dan nog over is van de interesse voor kunst. Los van de volwassenen doelgroep, waar zien de kinderen van nu dan nog kunst. Ik probeer een brug te slaan door vette video’s te plaatsen. Kunst is cool.” Dan is- ie even stil, hij denkt en dan: “Wat me nu te binnen schiet. Kunst heeft een enorme overlap gemaakt met fashion en streetstyle. Hoe cool zou het zijn om een soort van art versus street culture exhibition te doen. Waar het juist het doel is om jongeren te resetten en ze werkelijk het gevoel te geven van ‘wow, kunst ís cool’. Ja, daar ga ik eens verder over nadenken.”
