Wonderlijke arbeiderspaleizen in de Amsterdamse Schoolstijl
Vlakbij museum de Dageraad bevindt zich een intiem pleintje: Het Coöperatief. Dit is een belangrijk onderdeel van Plan Zuid. De architect was Piet Kramer. Veel in deze buurt was door Piet Kramer en Michel de Klerk gebouwd voor woningbouwvereniging De Dageraad. Hier kwamen in de jaren twintig uit binnen- en buitenland al veel mensen kijken naar de wonderlijke arbeiderspaleizen die in de Amsterdamse Schoolstijl zijn gebouwd. In 1923 stierf Michel de Klerk echter onverwachts. Daarom werkte hij niet mee aan de latere gebouwen.
Het Coöperatief werd in 1928 gebouwd om mooie huisvesting in een prettige omgeving te bieden aan arbeiders: huizen rond een pleintje en bereikbaar door poorten. Zo werd het verassingseffect om op het pleintje in een verstilde omgeving te komen vergroot. Het wonen rond het pleintje gaf een gevoel van geborgenheid. Winkels vond men op de hoeken van de poortgebouwen en vlakbij in het Dageraadcomplex onder de poort door linksaf, op de hoek van de P.L. Takstraat en de Burgemeester Tellegenstraat. Ook kwam er een voorziening voor de buurt: een bibliotheek. Lezen en het verbreden van je horizon stonden hoog in het vaandel bij de Sociaal Democraten in de strijd voor de emancipatie van de arbeider.
Piet Kramer bekroonde dit bouwwerk met vier wijzerklokken op een hoog klokkentorentje dat van vier kanten te zien is: vanaf het hof en vanaf verschillende plekken in het Dageraadcomplex. Zo konden de bewoners makkelijk zien hoe laat het was. Het klokje slaat elk half uur één keer en op het hele uur het aantal uren van de tijd, dus zo kon je de tijd ook horen.
Prijsvraag
De bibliotheek is er nu niet meer. Je kunt op de gevel wel zien waar de bibliotheek heeft gezeten. Hoe kun je dat zien? Wat verbeeld de gevelsteen? Mail uw antwoord naar info@ hetschip.nl. Het museum stelt tien prijzen beschikbaar.
Museum De Dageraad: Burgemeester Tellegenstraat 128. Openingstijden donderdag tot en met zondag van 13:00-17:00 uur. Om 13:30 en 15:30 kunt u aansluiten bij de rondleiding, en om 14:30 is de rondleiding Engelstalig. Onderdeel van Museum Het Schip waar de verlengde expositie over grafisch vormgeefster Fré Cohen loopt t/m 30 oktober.