Gedenkteken bij Vondelpark: spiegel ter reflectie

Bij de ingang van het Vondelpark aan de Van Eeghenstraat is een gedenkteken geplaatst. Op de plek waar tijdens de Tweede Wereldoorlog een bordje hing met de tekst ‘Voor Joden verboden’, staat ter nagedachtenis nu een spiegel en tekstbord.

Het is een initiatief van Niels van Deuren, in samenwerking met het Amsterdams 4 en 5 mei comité en de gemeente Amsterdam. Van Deuren werd geïnspireerd door de toespraak van koning Willem-Alexander tijdens de Dodenherdenking van 4 mei 2020. “Sobibor begon in het Vondelpark. Met een bordje: Voor Joden verboden”, sprak de koning op een lege Dam.

Spiegel en tekst

Een jaar later is het gedenkteken, dat bestaat uit een spiegel en tekstbord, gerealiseerd. De spiegel nodigt de toeschouwer uit na te denken over wat hij of zij zelf zou doen bij het zien van onrecht. Zoals in 1940, toen de anti-Joodse maatregelen begonnen. “En wat jij nu doet, als je ergens racisme, discriminatie of intolerantie bespeurt. Kun je jezelf recht in de ogen kijken? Het gedenkteken benoemt het ‘wegkijken’ wat gebeurde tijdens de Tweede Wereldoorlog, en slaat een brug naar het wegkijken wat tegenwoordig nog steeds gebeurd als men onrecht ziet”, zegt Van Deuren. De titel van het bord, “Sobibor – Wat doe jij”, verwijst naar een gedicht van de gefusilleerde verzetsstrijder Gerrit van der Veen. Deze werd gepubliceerd in het verzetsblad De vrije kunstenaar van maart 1944.

Foto: Alphons Nieuwenhuis en Archief Amsterdam